Ongeplukt genieten van de mogelijkheden op Roggebotstaete

Veel mensen zullen bij de zin hierboven denken dat winst voor alle aspecten onmogelijk is. Natuur is iets dat je per definitie met rust moet laten en liefst ook nog moet bevriezen tot een bepaald soort landschap. Zodra je daar een verdienmodel op loslaat ga je automatisch minder natuur krijgen. Roggebotstaete laat zien dat dat niet waar hoeft te zijn. Een imker bijvoorbeeld kan een prima verdienmodel ontwikkelen, een schaapsherder ook en iemand die mensen met een burnout coacht en hen lekker laat werken in de natuur verdient ook een eerlijke boterham. En dat terwijl zij allemaal waarde toevoegen aan de natuur in de vorm van bevruchting, bemesting en beheer.

De belangrijkste misvatting is die van intensiviteit. Die imker kan heus niet alleen van dit gebied zijn hele inkomen halen. Die heeft zijn ook op veel andere plekken bijen staan, die schaapsherder is ook niet full time aan de slag en die burnout coach doet ook nog andere dingen met haar cliënten. Het verwaarden van natuurgebieden is per definitie extensief, je belast het landschap nooit intensief en je blijft er als mens een passant, een gast, niet de dominante hoofdverblijver.

De andere misvatting is de denkwijze van schaarste en controle. Veel mensen zijn ervan overtuigd dat als je opbrengsten van land afhaalt dat je land dan automatisch verarmt. Dus dat je mest moet toevoegen. En zo denken ze ook dat als je producten kweekt, dat je dan automatisch veroordeeld bent tot een vorm van bestrijden. Deze laatste gedachte is gelukkig al aan het veranderen en in exensieve landbouwsystemen zoals deze is de pest-en plaagdruk sowieso al lager.

Het voedselbos was er bijna al

Roggebotstaete is van oorsprong een boomkwekerij van het Rijk en dat zie je op bepaalde plekken nog goed terug. Een bosje van keurig op rijtjes staande eiken bijvoorbeeld, waar nu extensief varkens tussen worden gehouden, maar er was ook een gedeelte met fruitbomen en hazelaars. Dat gedeelte wordt nu langzamerhand onder leiding van Wouter van Eck en Malika Cieremans doorontwikkeld tot een echt voedselbos volgens de modernste inzichten. Het mooie is dat bepaalde bomen, zoals de kersen al een flink opgegroeid zijn en dit jaar al oogst kunnen leveren. Andere soorten bleken helaas niet interessant genoeg. De hazelaars die er staan bijvoorbeeld leveren bij lange na niet de oogst die je van een moderne soort kan verwachten. Deze worden dus vervangen. Het is de bedoeling dat deze 12 hectare voedselbos flink wat opbrengsten gaat realiseren. Denk aan fruit als pruimen, kersen en bessen, diverse soorten noten en knollen.

Ter gelegenheid deze dag vond ook de officiële boekpresentatie plaats van ‘Making a living under the canopy’ van Rich Forests. Deze organisatie, tot nu toe vooral actief in het ontwikkelingen van rijke bossen met diverse business modellen voor lokale gemeenschappen in de tropen, lanceerde dit boek niet toevallig op haar eerste Nederlandse project: Roggebotstaete. Het boek werd uitgereikt aan Leen Verbeek, Commissaris van de Koning van de provincie Flevoland. De boodschap die zij daarmee uitdroeg was dat Roggebotstaete in hun ogen ook een Rijk Bos is. Wel heel anders dan in de tropen, lang zo intensief niet, maar het kernidee is hetzelfde. In een rijk bos kunnen producten worden gekweekt voor een nationale en zelfs internationale markt, maar veel belangrijker is dat er productie en diensten worden ontwikkel die relevant zijn voor de lokale markt en de lokale gemeenschap. En Roggebotstaete is voor hen een prachtig voorbeeld van een dergelijke opzet. Roggebotstaete biedt recreatie, werkgelegenheid en sociale cohesie voor de lokale gemeenschap terwijl tegelijkertijd biodiversiteit en bodemkwaliteit wordt verbeterd in plaats van afgeroomd. Dat is hun boodschap in de Tropen en dat wordt hun boodschap hier: het is mogelijk om mensen een eerlijk inkomen te laten verdienen op land dat ondertussen juist niet uitgeput raakt, maar rijker wordt.

Toch is het nog best spannend. Deze manier van denken is nog zo nieuw, wereldwijd, maar ook hier, dat ook dit initiatief, hoe het nu al laat zien dat het werkt op de manier die de bedoeling was, toch ook zomaar een andere draai kan krijgen. Er is nog geen ‘bestemming’ ‘verwaardend natuurgebied’. Er kunnen nog allerlei regels of herbestemmingen roet in allerlei eten gaan gooien. Op ieder moment. We hopen dus van harte dat Roggebotstaete de kans krijgt om zich daadwerkelijk te ontwikkelen tot het extensieve ook voor mensen en hun inkomen waardevolle natuurgebied waar de menselijke activiteit zodanig is dat het de biodiversiteit van het land juist ondersteunt in plaats van verarmt.